شب اول ماه مبارک رمضان ،شب بسیار شریفی است ،که طبق فرموده پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله شب گشوده شدن درهای آسمان است . شب اول در آن چند عمل است:

کیفیت نماز شب اول : چهار رکعت در هر رکعت بعد از حمد پانزده مرتبه توحید

اوّل: آنکه طلب هلال کند و بعضى استهلال این ماه را واجب دانسته اند.

دوّم: چون رۆیت هلال کرد اشاره به هلال نکند بلکه رو به قبله کند و دست ها را به آسمان بلند کند و خطاب کند هلال را  دعای رۆیت هلال که در مفاتیح آمده است را بخواند.

سوّم: بخواند دعاء چهل و سوّم صحیفه کامله را در وقت رۆیت هلال سیّد بن طاوس روایت کرده است.

چهارم: مجامعت با حلال خود کند و این از خصوصیّات این ماه است والاّ در ماههاى دیگر جماع در شب اوّل مکروه است.

پنجم: غسل شب اوّل ماه کند و روایت شده که هر که در شب اوّل ماه رمضان غسل کند خارش بدن به او نرسد تا ماه رمضان آینده

ششم: در نهر جارى غسل کند و سى کف آب بر سر بریزد تا با طهارت معنوى باشد تا ماه رمضان آینده .

هفتم: زیارت قبر امام حسین علیه السلام کند تا گناهانش ریخته شود و ثواب حجّاج آن سال را دریابد .

هشتم: از این شب ابتدا کند به خواندن هزار رکعت نماز این ماه به نحوى که در آخر قسم دوّم ذکر شد .

نهم: دو رکعت نماز کند در این شب در هر رکعت حمد و سوره انعام بخواند و سۆال کند که حقّ تعالى کفایت کند او را و نگاه دارد او را از آنچه مى ترسد و از دردها .

دهم: بخواند دعاى اللّهمّ انّ هذا الشّهْر الْمبارک که در شب آخر ماه شعبان گذشت.

یازدهم: بعد از نماز مغرب دستها را بلند کند و بخواند این دعاء وارده از حضرت جواد علیه السلام را.

دوازدهم: دوازدهم بخواند دعاى ماءثور از حضرت صادق علیه السلام را که در اقبال است.

سیزدهم: بخواند دعاى چهل و چهارم صحیفه کامله را.

چهاردهم: بخواند: اللّهمّ انّ هذا شهْر رمضان که سید در اقبال نقل فرموده و بسیار طولانى است.

غسل شب اوّل ماه کند و روایت شده که هر که در شب اوّل ماه رمضان غسل کند خارش بدن به او نرسد تا ماه رمضان آینده

پانزدهم بخواند: اللّهمّ انّه قدْ دخل شهْر رمضان اللّهمّ ربّ شهْر رمضان الّذى انزلْت فیه الْقرْآن وجعلْته بیّناتٍ من الْهدى  والْفرْقان اللّهمّ فبارکْ لنا فى شهْر رمضان واعنّا على صیامه وصلواته وتقبّلْه منّا

شانزدهم : بخواند دعاى حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله در شب اول ماه رمضان

الْحمْد للّه الّذى اکْرمنا بک ایّها الشّهر الْمبارک اللّهمّ فقوّنا على صیامنا وقیامنا وثبّتْ اقْدامنا وانْصرْنا على الْقوْم الْکافرین اللّهمّ انْت الْواحد فلا ولد لک وانْت الصّمد فلا شبْه لک وانْت الْعزیز فلا یعزّک شىْءٌ وانْت الْغنىّ وانا الْفقیر وانْت الْموْلى وانا الْعبْد وانْت الْغفور وانا الْمذْنب وانْت الرّحیم وانا الْمخْطئ وانْت الْخالق وانا الْمخْلوق وانْت الْحىّ وانا الْمیّت اسْئلک برحْمتک انْ تغْفر لى وترْحمنى وتجاوز عنّى انّک علی کلّشىْءٍ قدیرٌچیز توانائى

هفدهم درباب اوّل گذشت ذکر استحباب خواندن دعاى جوشن کبیر در اوّل ماه رمضان .هیجدهم بخواند دعاء حجّ را که در اوّل ماه گذشت نوزدهم چون ماه رمضان شروع شود سزاوار است تکثیر تلاوت قرآن و قبل از آغاز تلاوت بخواند دعای امالم صادق را در این هنگام.

دعای روز اول

اللّهمّ اجْعلْ صیامى فیه صیام الصّاّئمین وقیامى فیه قیام الْقاّئمین ونبّهْنى فیه عنْ نوْمة الْغافلین وهبْ لى جرْمى فیه یا اله الْعالمین واعْف عنّى یا عافیاً عن الْمجْرمین

اعمال روز اول

و در آن چند عمل است:

اوّل غسل کردن در آب جارى و ریختن سى کف آب بر سر که باعث ایمنى از جمیع دردها و بیماریها است در تمام سال .

دوّم کفى از گلاب بر رو بزند تا از خوارى و پریشانى نجات یابد و قدرى هم بر سر خود بزند تا در آن سال از سرسام ایمن شود

سوّم دو رکعت نماز اوّل ماه و تصدّق را به عمل آورد .

چهارم دو رکعت نماز کند در رکعت اوّل حمد و انّا فتحْنا و در رکعت دوّم حمْد و هر سوره که خواهد بخواند تا حق تعالى جمیع بدیها را در آن سال از او دور گرداند و در حفظ خدا باشد تا سال آینده.

پنجم بعد از طلوع فجر این دعا بخواند:اللّهمّ قدْ حضر شهْر رمضان وقد افْترضْت علیْنا صیامه وانْزلْت فیه الْقرآن هدىً للنّاس وبیّناتٍ من الْهدى والْفرْقان اللّهمّ اعنّا على صیامه وتقبّلْه منّا وتسلّمْه منّا وسلّمْه لنا فى یسْرٍ منکبروعافیةٍ انّک على کلّشىْءٍ قدیرٌ

ششم بخواند دعاء چهل و چهارم صحیفه کامله را اگر در شب نخوانده .

هفتم علامه مجلسى در زادالمعاد فرموده کلینى و شیخ طوسى و دیگران به سند صحیح روایت کرده اند که حضرت امام موسى کاظم علیه السلام فرمود که در ماه مبارک رمضان در اوّل سال یعنى روز اوّل ماه چنانچه علماء فهمیده اند این دعا را بخوان و فرمود که هر که این دعا را براى رضاى خدا و بى شائبه اغراض فاسده و ریا بخواند در آن سال به او نرسد فتنه و گمراهى و نه آفتى که ضرر رساند بدین او یا بدن او و حق تعالى او را حفظ کند از شرّ آنچه در آن سال واقع مى شود از بلاها.

                                                                          بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان