پدرومادرهای امروزی نسبت به سلامت فرزندان خود حساس‌تر از گذشته هستند. دندان‌های کودکان یکی از جنبه‌های مهم سلامت آنهاست، اما از آنجایی که برخی والدین اطلاعات کافی در مورد دندان‌های شیری و دائمی و نحوه رویش آنها ندارند، گاهی برداشت‌ها و نگرانی‌های غلطی در مورد سلامت دهان و دندان کودکانشان دارند یا اینکه برعکس در برخی موارد دچار سهل‌انگاری می‌شوند...

 در این مطلب به برخی سوال‌های رایج والدین در مورد بهداشت و سلامت دهان و دندان فرزندانشان پاسخ می‌دهیم.

1. مگر دندان شیری هم عصب‌کشی می‌شود؟

بله، برای دندان شیری هم در صورتی که نیاز داشته باشد، درمان ریشه انجام می‌شود. نحوه انجام درمان ریشه در دندان‌های شیری با دندان‌های دائمی تفاوت‌هایی از نظر تکنیکی دارد. در مواردی درمان دندان‌های شیری به پالپ تاجی(و نه ریشه) محدود است و در مواردی شامل درمان ریشه دندان هم می‌شود. دندان‌های شیری آسیاب تا زمانی که دندان‌پزشک کودک تشخیص می‌دهد لازم است در دهان کودک باقی بمانند، باید نگهداری شوند چون کشیدن آنها ممکن است روی نظم دندان‌های دائمی که در آینده می‌رویند، تاثیر داشته باشد بنابراین کشیدن زودهنگام این دندان‌ها به‌صرف اینکه شیری هستند و قرار است بیفتند، کار درستی نیست.

2. قطره آهن برای دندان‌های کودک ضرر ندارد؟

قطره آهن عامل خراب شدن دندان‌ها نیست.

قطره آهن دارای رنگدانه است و رنگ آن روی نواحی دندانی باقی می‌ماند. برای اینکه این اتفاق نیفتد، دهان کودک خود را بعد از مصرف قطره بشویید یا با یک گاز پاک کنید. استفاده از آبمیوه‌ها همراه یا بعد از استفاده از قطره آهن باعث می‌شود مطمئن شوید کودک قطره را در دهانش نگه نمی‌دارد و می‌بلعد. در نهایت اینکه مطمئن باشید قطره آهن فقط رنگ دندان را تغییر می‌دهد ولی باعث پوسیدگی نمی‌شود اما از آنجا که این تغییر رنگ روی نواحی از قبل پوسیده بیشتر باقی می‌ماند، این اشتباه رایج پیش می‌آید که قطره آهن عامل پوسیدگی بوده است.

3. بهداشت دهان و دندان را باید از چه سنی شروع کرد؟

بهداشت دهان کودک حتی از قبل از رویش دندان‌ها آغاز می‌شود. بسیاری از والدین نوزادانشان را عادت می‌دهند با خوردن شیر بخوابند در حالی که بعد از رویش دندان‌ها این عادت باعث پوسیده شدن دندان‌های کودک می‌شود چون شیر مدت زیادی در دهان او باقی می‌ماند و دندان‌ها را پوسیده می‌کند. تمیز کردن دهان نوزاد با گاز مرطوب بعد از خوردن شیر و بعد‌ها با مسواک نرم بدون خمیردندان اولین اقدام بهداشتی دهان و دندان برای او است.

4. دندان‌های دائمی بعد از افتادن دندان‌های شیری درمی‌آیند؟

نه، این جمله، اشتباه رایج بسیاری از والدین است. دندان‌های مولر (آسیاب) اول معمولا در سن 6 تا 7 سالگی می‌رویند و محل رویش آنها در پشت آخرین دندان شیری است و جایگزین هیچ دندانی نمی‌شوند. دندان‌های مولر دوم و سوم هم که در سنین بالاتر می‌رویند، جایگزین هیچ دندانی نیستند. تا حدود 9 ماه تاخیر در رویش دندان‌ها نسبت به زمان میانگین رویش آنها جای نگرانی ندارد. بسیاری از والدین دندان شماره 6 را با دندان‌های شیری اشتباه می‌‌گیرند و با این تلقی که قرار است بیفتند، پوسیدگی و خرابی آنها را جدی نمی‌گیرند! به همین دلیل اگر حتی قبل از این کوتاهی کرده‌اید، حتما بین سنین 6 تا 7 سالگی کودک خود را برای معاینه نزد دندان‌پزشک ببرید.

5. برای اینکه دندان کودک خراب نشود، نباید شکلات و آدامس بخورد؟

واقعیت این است که هیچ کودکی را نمی‌شود به هیچ دلیلی از لذت‌های دوران شیرین کودکی محروم کرد. موادقندی، به‌خصوص قند‌های ساده مانند آنچه در شکلات، شیرینی و آبمیوه و نوشابه‌ها وجود دارد، عامل اصلی پوسیدگی‌های دندانی هستند ولی تنها علت پوسیدگی، این موادغذایی نیستند. ضمنا با تمهیدات مناسب می‌توان حتی از بروز پوسیدگی با این موادغذایی هم پیشگیری کرد. ترتیب و توالی مصرف موادقندی مهم‌تر از میزان مصرف آنهاست، یعنی وقتی دندان‌های کودک مدت زمان زیادی با موادقندی مواجه باشد، میزان پوسیدگی بیشتر است بنابراین آبنبات‌هایی که مدت زمان زیادی در دهان باقی می‌مانند یا شکلات‌های چسبناک بیشتر باعث پوسیدگی می‌شوند. در مورد آدامس‌ها قضیه فرق می‌کند؛ موادقندی آدامس‌ها پوسیدگی‌زاست ولی جویدن آنها بزاق را افزایش می‌دهد و همراه حرکت دهان و زبان اثر مثبتی در جلوگیری از پوسیدگی دارد. آدامس‌های با قند‌های ضدپوسیدگی (مثلا آدامس‌های زایلوتول) یا آدامس‌های بدون قند که در بازار تنوع زیادی دارند، برای کودک پیشنهاد می‌شوند. پس کودک خود را از این لذت‌ها محروم نکنید و در عین حال با نظارت بر موادغذایی و نحوه مصرف آنها، سلامت و بهداشت دهان و دندان آنها را در آینده تضمین کنید.

نکته‌ای درباره دندان‌ شیری

تعداد دندان‌های شیری، ?? عدد است. این دندان‌ها از سن ? ماهگی در دهان کودکان شروع به رویش می‌کنند و تا سن ?? ماهگی، تقریبا تمام آنها در دهان طفل روییده‌اند.

دندان شیری کودکان مثل دندان دائمی بزرگسالان شامل مینا، عاج، پالپ و سمنتوم است اما شکل تاج و ریشه‌اش کاملا متفاوت است. زیر ریشه این دندان‌ها، جوانه دندان‌های دائمی شکل می‌گیرد و رشد می‌کند. با رشد و تکامل جوانه دندان‌های دائمی، ریشه دندان‌های شیری، تحلیل می‌رود، لق می‌شود و می‌افتد. زمان ماندگاری دندان‌های شیری، موقت است؛ از ? تا ?? سال در دهان می‌مانند و دندان‌های دائمی جایگزین آنها می‌شوند؛ در مواقعی که این دندان‌ها به مشکلی جدی برمی‌خورند.

 منبع : پایگاه اطلاع رسانی سلامت ایرانیان

دکتر علی مرسلی/متخصص درمان ریشه/پرسش‌های والدین، پاسخ‌های دندانپزشکان